15. ve 16. yüzyıl tahrir defterlerinin birinde "Nefs-i Şehr-i Kavak" diğerinde "Nefs-i Kavak" olarak tanımlanan Kavak, bir kaza merkezi olması nedeniyle "nefs" olarak tanımlanmış olabilir. Aynı defterlerde Kavak'tan "karye" diye de bahsedilmektedir.

Kavak adının nereden geldiğini anlamak için ilk başta bu adı veren sözcüğün anlamına bakmakta yarar vardır. Kavak söğütgillerden sulak yerlerde yetişen, bazı türlerinde 30 - 40 metreyi bulacak uzunlukta genellikle kerestesi için dikilen bir ağaçtır.

Kavak ağacı Türk destanları içinde mübarek ve kutlu bir ağaç olarak görülür. Orta Asya'da Hocent şehri yakınında "Evliya Kavak" adı verilen bir kavak ağacı vardır. Anadolu'da "Geyikli Baba" efsanesinde; Geyikli Baba, Orhan Gazi'nin bahçesine kavak diker ve o yeşerir.

Anadolu masallarında kavak ağacıyla ilgili motiflere rastlanır. Masalların içinde ağaç, iyi - kötü huylar arasında hayat ağacını andırır. Ölüm - dirilme sembolüdür.

Böyle bir kudsiyeti Türk halkı içinde barındıran bu ağaç; aşiret, oymak ve cemaat adlarına yansır. Kavak, adını buraya yerleşen Kavaklı/Kavaklu yörükan Türkmen taifesinden almış da olabilir. Bu cemaat Türkiye'de birçok bölgeye yayılmıştır. Bir tahrir defterinde bu cemaat "Kavak köyü yörükleri cemaati" adıyla anılır. Kavak cemaati Mamalu Türkmenleri arasında yer alır. Kavak yer adlarına Türkiye'nin birçok yerinde rastlayabiliriz.

HALK ARASINDAKİ RİVAYET

Halk arasındaki rivayete göre; ilçenin Mehmet Paşa mahallesinde bulunan, kelek suyunun çıktığı yerde bir çeşme bulunuyordu. Bu çeşmenin suyunun aktığı yerde büyük kavak ağaçları bulunuyormuş. Geçmiş zamanlarda yolculuk ve ticaret işleri, kervanlarla yapıldığından, burası da kervanların konaklama yeri olarak kullanılıyormuş. Geceyi burada geçirenler ve sabah yollarına devam eden kervan sahipleri, yolda ertesi akşam nerede buluşalım dedikleri zaman: "kavaklarda" diye birbirlerine cevap verdiklerinden, kavaklar yolcular arasında bilinen bir yer haline gelmiş. Zamanla kelimenin sonundaki "lar" takısı kaldırılarak böylece ilçenin adı kavak olarak kalmış.

Kaynak:Mehmet KÖSEOĞLU