Kavak Ağcakise (Ağcakese) köyü bir tepenin güneye bakan eğimli arazinin yamacında kurulmuştur. Geniş bir araziye sahip olmasına karşın tepelik ve engebelidir. Düzlük alanları azdır ve ağaçsız bırakılan alanların büyük kısmı erozyona uğradığından verimli topraklar yok olmuştur. Kuzey ve doğusu ormanlık alandır. Güney ve batı kısmı tarım alanlarıdır. Köyün ortasından geçen dere, Karataş deresiyle birleşiyor. Kuzeybatısında Tepetarla Tepesi (818 m.) vardır. Koyun rakımı 639 metredir.Köyü çevreleyen komşu köyleri; kuzeyinde Çivril köyü ve Yanbullu mahallesi, doğusunda Mahmutlu Köyü, Çakallı?nırı Dereköy mahallesi ile Değirmencili Köyü, güneyinde Göçebe Köyü ve bu köyün mahalleleri olan Kovancık ile Battallı bulunur. Köyün batısında Divanbaşı, Mahmutbeyli, Karantu, Azaklı köyleri yer alır.Ağcakise Köyü'nün 1-2 kilometre güneyinden Mert Irmağı'nın Karataş kolu akmaktadır. Bir zamanlar köyün hemen içine kadar olan yer, ormanlarla kaplıymış. Köyde bulunan evlerin çoğunluğu iki katlı ve ahşap yapılardır. Özellikle en eski evlerin tamamı ağaçtan yapılmış, daha sonrakilerin de yarıya kadar olanı taş duvar olsa da geri kalanı ahşaptır. Bunlar dahi bir zamanlar ormanların ne kadar bol olduğunu göstermeye yeter. Şimdi de pelit (meşe) gürgen ve kara meşeden oluşan ormanlarıyla geniş alanlara sahiptir.Hayvancılığın azalması, özellikle karakeçi yetiştirmenin yasaklanması sonrası yeniden ağaçlanma yer yer başlamış, 2005 yılında da devlet boş alanlara çam fidanları diktirmek suretiyle ağaçsız kalan köy çevresini eski yeşilliğine kavuşturma yolunda önemli bir adım atmıştır.Ancak bir dönem odun ve odun kömürü yapıp satma yüzünden ormanların büyük bir kısmı tüketilmiş, ağaçsız bırakılan bu alanlar eğimli olduğundan erozyona uğrayıp verimsiz duruma gelmiştir.Çevrede doğal olarak en çok bulunan meyve kirendir. Bundan başka acuk, çörtük, ah1at, erik ve kuşburnu da vardır. Irmak ve dere kenarlarında yabani fındık ile bolca böğürtlen bulmak mümkündür. Köyün dereleri ve soğuk kaynak suları boldur.  

NASIL GİDİLİR?Samsun iline 34 km., Kavak ilçesine 16 km uzaklıktadır. Ağcakise köyü, Samsun?un 40 kilometre batısında Kavak'ın 15 kilometre kuzeyinde yer almaktadır. Samsun ? Ankara karayolundan gitmek için Mahmutlu sapağından, Kavak Mahmutbeyli yolundan gitmek için, Divanbaşı Göleti üzerinden sağa sapılarak stabilize yoldan gidilebileceği gibi asfalt yol izlenerek, Karantu köyü tarafından da gidilebilmektedir.

TARİHİ VE TURİSTİK ALANLAR

Kayadibi Mevki: Kayabaşı mevkiindeki höyük ve Mezar Odası bulunmaktadır. Doğal kaya üzerine ve eteklerine yayılmış,; Tunç, Demir Çağları ile Helenistik dönem yerleşmelerinin bulunduğu höyüktür. Höyüğün eteğinde define arayıcılarınca girişi açılmış bir mezar odası bulunmaktadır. Halktan bazıları burada topraktan kapkacak bulunduğunu anlatıyor. Fakata bilgiler yine de sınırlı kalıyor

TARİHSEL DURUMU

Osmanlı kaynaklarında köyün adı Ağcakilise olarak geçiyor. Vergileri tespit için yazılan tahrir defterlerinden anlaşıldığına göre; Köy Cemati Ağcakilise adını taşıyor. Bu da bize köyün isminin bir topluluk adından ileri geldiğini kanıtlıyor. Osmanlı tahrir defterlerinde 1485 yılında köyün dört köy ile birlikte Saraycık adlı bir yerleşime bağlı olduğunu anlıyoruz. Bu köyler; Cemaati Karacalu'dur. Köydeki Türk yerleşiminin 1219 - 1485  yılları arasında olduğu düşüncesindeyiz. Vergi nüfusu bir bakıma hemen hemen hane sayısı, 1520 yılında 19, 1576 yılında 35?dir. 1642 yılı Canik Avarız Defterinde köyün 9 hane olduğunu tespit ediyoruz. 1837 Canik Liva Defteri'nde köyün ilk muhtarı Akbaş Oğlu Osman?dır. Halk, köyün ilk yerleşim yerinin şimdiki yerinden farklı olarak Karantu köyünde yakın bir bölgede olduğunu söylüyor. İncelediğimizde köyde 3 ayrı yerde mezarlık bulunuyor. Bu Türk yerleşiminin çok eskilere dayandığını açıklıyor.

GEZİLECEK YERLER

Köyün iklimi ilçemizin genelinde olduğu gibi, tipik Karadeniz İklimi ile İç Anadolu?nun karasal ikliminin karışımı niteliğindedir. Bazı yıllar yağışlı ve ılık, bazı yıllar da kurak ve kışları sert geçebilmektedir. Kırlarında papatya, sümbül, çiğdem, gelincik çiçekleri ve çevrede salep çiçeği olarak bilinen orkide çiçeğini bulabilirsiniz. Ayrıca çok miktarda pembe çiçekli dağ kekiği bolca bulunur.Gezilebilecek ve piknik yapılabilecek yerleri; köyün doğu istikametinde Samsun yolu kenarında bulunan etrafı ormanlarla çevrili, soğuk suyuyla Yanoluk Pınarı ile Mert Irmağı kıyılarının her yeridir. Irmak boyunca gezip dinlenirken eskisi gibi olmasa da balık tutabilir, şimdilerde kendi hallerine terk edilmiş su değirmenlerini gezerek nostalji yaşayabilirsiniz. Hatta ırmağın tertemiz suyunda isterseniz serinleyebilirsiniz.  

Kaynak:Mehmet KÖSEOĞLU

BETON YOL ÇALIŞMALARI YAPILDI.